Mô hình nhà chống lũ an toàn - giải pháp hiệu quả cho mùa mưa bão

Các tỉnh miền Trung thường xuyên bị bão lũ hoành hành, hàng vạn ngôi nhà bị ngập nước, thậm chí bị cuốn trôi, để lại nhiều thiệt hại lớn về người và tài sản. Một mô hình nhà ở phù hợp cho người dân vùng lũ đang rất cần được triển khai rộng rãi đó chính là nhà chống lũ. Nhà chống lũ hay nhà chống ngập là những mô hình được thiết kế và xây dựng để thích ứng với mưa lũ, làm giảm bớt những tác động tiêu cực từ thiên tai đến đời sống người dân. 

Nhà chống lũ hiện nay đã được thiết kế, sáng tạo với 3 loại chính, đó là nhà phao, nhà kê nền và nhà có gác.

 Mô hình nhà phao

 Nhà phao là dạng nhà nổi, được hình thành với mẫu thiết kế là khung chịu lực bằng khung thép đặc chủng gồm cột, dầm, móng... liên kết với hệ thống phao nổi toàn bộ được đặt trên hệ móng đặc biệt, sử dụng tường bao ngoài, tường ngăn giữa các phòng làm từ tôn hoặc những vật liệu xây dựng thân thiện với môi trường, có tỉ trọng nhẹ để giảm trọng lượng khung nhà. Dưới gầm sàn nhà được bố trí các thùng phuy sắt làm hệ phao nổi giúp nâng toàn bộ nhà, người và tài sản bên trong nổi lên, hạ xuống theo mức nước lũ và được neo giữ bằng hệ cọc trượt hoặc dây neo.

Mô hình nhà  phao chống lũ 

Mỗi khi trời mưa lớn kéo dài, nước lũ nhanh chóng dâng cao, thay vì kê hết đồ đạc lên cao trong căn nhà cấp 4 người dân có thể nhanh chóng chuyển tài sản sang ngôi nhà phao (nhà nổi) để sinh sống. Ưu thế của loại nhà này là nhẹ và dưới “móng” có gắn những thùng phuy đủ sức nâng nhà lên mặt nước. Nhà phao được cố định bằng 2 cây cọc cắm xuống đất để không bị xô lệch hoặc nước cuốn trôi. Khi nước lũ dâng cao đến đâu, nhà phao nổi đến đó. Nước rút, nhà xuống theo. Hết mưa lũ, nhà phao sẽ được người dân sử dụng vào những việc khác như làm nhà kho hoặc nơi dự trữ lương thực.

Nhà phao chống lũ tại xã Tân Hóa, huyện Minh Hóa (Quảng Bình) giúp người dân an toàn trong đợt mưa lũ lịch sử vừa qua ( Nguồn: Internet )

Mô hình nhà kê nền ( gồm: nhà kê nền thấp, nhà kê nền cao và nhà kê nền linh hoạt )

Nhà kê nền thấp: mô hình sàn nhà được kê lên hệ cột cách mặt đất với khoảng cách tối thiểu là 500mm. Độ cao này được tính toán dựa theo thực tế để đảm bảo bùn hoặc nước lũ và các vật cuốn theo có thể chảy qua khoảng trống dưới sàn nhà dễ dàng mà không gây tác hại đáng kể đến hệ kết cấu khung nhà.

Mô hình nhà kê nền 

Nhà kê nền cao: nền nhà được nâng lên trên mặt đất khoảng 3m. Khi không có lũ, người dân có thể dựng vách, liếp che tầng 1 để sinh hoạt hoặc sử dụng cho gia súc. Khi có lũ, tầng 2 được sử dụng là nơi sinh hoạt và tránh lũ của người dân.

Nhà kê nền linh hoạt: phù hợp với khu vực có lượng lũ cao dần theo từng năm. Mô hình nhà kê nền linh hoạt có thể tách rời liên kết giữa khối nhà và móng để nâng nhà khi cần mà không phải phá huỷ kết cấu giúp giảm nhẹ tổn thất do thiên tai (bão, lụt). Đồng thời, góp phần thay đổi cách thức người dân đang xây dựng nhà, hướng tới mục tiêu nhà thích ứng biến đổi khí hậu, giảm tác động đến môi trường tự nhiên. Gợi mở việc kết hợp các giá trị xây dựng truyền thống với công nghệ hiện đại phù hợp với điều kiện xã hội mới.

Với mô hình nhà kê nền linh hoạt này cho phép điều chỉnh độ cao thấp cho căn nhà tùy theo mực nước lũ dâng cao hay thấp mà không lo ảnh hưởng tới kết cấu tổng thể của căn nhà bằng việc sử dụng những vật liệu xây dựng cho khu vực tường, sàn, mái,... có đặc tính nhẹ, thi công nhanh, dễ dàng lắp đặt và thay đổi thiết kế. 
 

Sử dụng bê tông khí chưng áp kích thước lớn cho nhà kê nền lắp ghép trên hệ thung thép giúp rút gọn thời gian thi công 

Sử dụng những loại vật liệu xây dựng với kích thước lớn, tỉ trọng nhẹ vừa giúp vận chuyển dễ dàng, đẩy nhanh tốc độ hoàn thiện đưa vào sử dụng mà vẫn đảm bảo được độ bền vững, sẵn sàng chống chọi tốt với thiên tai, lũ lụt có thể xảy ra vào bất cứ lúc nào.  

Mô hình nhà có gác (gồm mô hình nhà hai gác chỉ người ở và nhà gác có chỗ cho gia súc )

Mô hình nhà hai gác chỉ người ở được xây dựng trên cơ sở thiết kế với cấu trúc móng, trụ, khung dầm, sàn bê tông và tường xây gạch nung hoặc gạch không nung. Độ cao của gác hoặc sàn tầng một thường được thiết kế cao hơn mức ngập tối thiểu cao 2,85m, có cầu thang trong nhà để người dân lưu trú trong thời gian có lũ, bão.

Trước và sau khi cải tạo thành nhà hai gác chỉ dành cho người ở.( Nguồn: Internet )

Mô hình Nhà hai gác có chỗ cho gia súc: có cầu thang phía ngoài cho người và gia súc di chuyển lên tầng trên khi có lũ. Độ cao tầng hai được tính toán vượt trên mức đỉnh lũ lịch sử của khu vực để đảm bảo cho người dân và gia súc có thể lưu trú trong thời gian ngâm lũ.

Nhà hai gác có cầu thang phía ngoài cho người và gia súc di chuyển lên trên khi có lũ

Mô hình nhà có cầu thang ngoài còn có tác dụng khi nhà bị lũ ngập, việc di chuyển, sinh hoạt, cứu trợ của người dân và lực lượng cứu hộ bằng thuyền sẽ cập mạn cầu thang ngoài để vào nhà thuận lợi. Toàn bộ gian phía sau để chứa cỏ, rơm, và nông sản; gian trước dành cho người.

Tại Việt Nam, nhà chống lũ không chỉ là một trong những giải pháp thích nghi hoàn cảnh cho bà con vùng rốn lũ miền Trung, mà còn có thể xây dựng tại vùng ngập lũ miền Tây trong bối cảnh biến đổi khí hậu, nước biển dâng ngày càng nghiêm trọng.